Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Abidesi, Çanakkale Şehitleri Anıtı olarak bilinen bu eser, il sınırları içindeki Gelibolu Yarımadası’nda, Çanakkale Boğazı’nın ucunda Morto Koyu önündeki Hisarlık Tepe üzerinde göğe yükselmektedir. Çanakkale Şehitler Abidesi; 1915 yılında I. Dünya Savaşı esnasında bu coğrafyada yaşananların hatırlanması, bu destanın kahramanlarının ebediyen unutulmaması için yapılmıştır.

Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Anıtı Tarihçesi

Çanakkale Şehitler Abidesi yapımına nasıl karar verildiğinin üzerine çok fazla söylemin olmasıyla birlikte en yaygın olanı; Mustafa Kemal Atatürk’ün mübadele yıllarında bölgeyi ziyareti esnasında, yöre halkının tamamlanmış olan Fransız ve İngiliz anıtlarını göstererek Şehitlerimiz için böyle bir talepte bulunması ve Atatürk’ün de Şehitlerimiz için en az 40 metrelik bir anıt yapılacağına söz vermesidir.  Ancak kısa bir süre içerisinde sağlığının bozulması üzerine anıt yapımı ertelenmiş ve ölümünden hemen sonra İsmet İnönü tarafından Çanakkale Şehitler Anıtı yapım çalışmaları başlatılmıştır.

Çanakkale Şehitler Abidesi‘nin yapılması için resmi karar 1942 yılında açıklandı. Savunma Bakanlığı tarafından 1944 yılında açılan proje yarışmasını Feridun Kip, Doğan Erginbaş, İsmail Utkular ve mühendis Ertuğrul Barla‘nın projelendirdiği eser kazandı. Proje kabulünün hemen ardından temel atma törenleri düzenlendi. Ancak 2. Dünya Savaşı dönemindeki ekonomik krizden Çanakkale Şehitler Anıtı yapım çalışmaları da etkilendi ve ara verilmek zorunda kalındı. Sonraki süreçte ise dönem dönem yapımına devam edildi. Tarihler 1958 yılını gösterdiğinde ise Çanakkale Şehitler Anıtı‘nın henüz gövdesi bile tam anlamıyla bitirilememişti. Çanakkale Şehitler Anıtı maddi sıkıntılar nedeniyle yapımı bir kez daha duraklatıldı. Çanakkale Şehitler Abidesi yapımına ara verilmesi Milliyet Gazetesini harekete geçirdi. Milliyet gazetesi ulusal çapta başlattığı bağış kampanyası tüm halkımızdan destek gördü. Toplanan bağışlarla Çanakkale Şehitler Anıtı yapımı tamamlandı ve resmi açılışı 21 Ağustos 1960 tarihinde Ağustos Muharebeleri yıldönümünde yapıldı. Çanakkale Şehitler Abidesi projesinde anıtın alt kesiminde Savaş Eserleri Müzesi, yanında Mehmetçik Anıtı ve Türk Şehitliği bulunmaktadır. Morto Limanı ile Çanakkale Boğazının girişi arasındadır. Bu yapıtın fikir babası, Atatürk’ün silah arkadaşı ve ilk askeri pilotu Emin Nihat Sözeri’dir. Sözeri, yapılması için gerekli olan paranın bulunabilmesi için onlarca yıl mücadele vermiş sonunda bu abideyi 60 bin şehidin anısına, milletimize armağan etmiştir.

(Celil Bozkurt ve Çanakkale Savaşları ve Harp Tarihi Derneği’ne aşağıdaki kısım için teşekkür ederiz.)

Çanakkale Şehitleri Abidesi, yaklaşık 4 milyon liraya mal oldu. İnşaatta 3800 ton granit taşı, 285 ton demir, 630 metreküp kereste, 1275 ton çimento, 4400 ton çakıl kullanıldı. Abide‘nin takke kısmı için 850 metreküp yani 2125 ton beton sarf edildi. Abide, dört ayak ve bir kubbeden oluşmaktadır. Abidenin Hisarlıktepe üzerindeki yüksekliği 42 metre, denizden yükseklik ise 92 metredir.

Çanakkale Şehitler Abidesi İnşaatı

21 Ağustos 1960. 56 Yıl önce bugün (21/08/2016) Çanakkale Şehitler Abidesi törenle açıldı. Abide büyük emek ve fedakarlıkla yapılmıştı. Aşağıda gördüğünüz Abidenin yapımı için hazırlanmış bir afiştir.

Çanakkale Şehitler Abidesi Kampanya Afişi

Çanakkale Şehitler Abidesi için düzenlenen kampanyada öğrenciler Abide‘nin yapımı için paraları kumbarada biriktiriyordu. Migros alışveriş merkezine kumbara koyuldu ve toplanan paralar sayılıyor.

Abide Paralarını Sayan Migros Memurları

Harçlıklarını Abideye Bağışlayan Öğrenciler

O günkü hasılatını Çanakkale Şehitler Abidesi‘nin yapımı için bağışlayan örnek bir taksici.

Taksiciden Şehitler Abidesine Bağış

Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Anıtı üzerindeki kaidenin boyutu 25×25 m olarak yapılmış ve 4 ayak üzerine oturtulmuştur.  Çanakkale Şehitler Abidesi yüksekliği 41,7 metredir. Ayakların genişliği 7,5 metredir. Çanakkale Şehitler Anıtı tümüyle 62,5 metrekarelik bir alanı kapsamaktadır.  Abidenin dört ayağında sekiz rölyef bulunmaktadır. Denize bakan dört tanesi deniz savaşlarını, karaya bakan dört tanesi de kara savaşlarını anlatır.

Anıtın kapladığı alan: 62,5 metre kare

Ayak sayısı (sutun sayısı): 4 adet

Ayaklar arasındaki mesafe: 10 metre

Bir ayağın ebadı: 7.5×7.5 metre

Anıtın kaidesinden itibaren yüksekliği: 41.70 metre

Çanakkale Şehitler Abidesi Bölümleri

Çanakkale Şehitler Abidesi’nin alt katında müze, bahçesinde, 2007 yılında açılan sembolik şehitlik, Türk Bahçesi, heykeltıraş Tankut Öktem’in yaptığı Yaralı Asker Anıtı, Metin Yurdanur’un yaptığı Mustafa Kemal Çanakkale’de Anıtı ve 45 m uzunluğunda bir rölyef bulunmaktadır.

Meçhul Asker

10 Mart 2003 tarihinde Türkiye’nin Avusturalya Büyükelçiliğine teslim edilen meçhul bir şehit Türk askerinin başını elçilik yetkilileri Türkiye’ye gönderdiler. Bedeni Anafartalar Arıburnu bölgesinde yatan askerin başı 18 Mart 2003 tarihinde dini ve resmi törenle bugünkü Çanakkale Şehitleri Anıtı kabirler bölümünde yer alan şehit kabrine defnedilmiştir.

Gelibolu’da telef olan katırların ad ve numaralarını dahi kayıt altına alan Avusturalya kesik başı Avusturalya’ya götüren kişiyi açıklamamıştır. Adli tıbbın “caucasian” yani beyaz ırktan olarak nitelendirdiği bu başı Türk yetkililer Kafkasyalı olarak kabul ettiler ve Devlet töreniyle Türkiye’ye geri getirilmesine izin vermişlerdir. Halen Çanakkale Şehitleri Abidesi bölümünde yer almaktadır.

Meçhul Asker Kabri

Sembolik Şehit Kabirleri

Çanakkale Şehitler Abidesi‘nde her bir Kabir’in cam birer yazıtı mevcuttur. Cam yazıtın bir yüzünde 18, diğer yüzünde 18 olmak üzere her kabirde 36 Şehidimizin ismi yazmaktadır. Genel yazan sayı ise 59.408 dir. Çanakkale Şehitler Abidesi‘ndeki kabirler sembolik olup, Şehitlerimizin adı, baba adı, rütbesi, memleketi, doğum ve ölüm tarihleri yazmaktadır. Kabirler adacıklara yani bölümlere ayrılmış ve her il ayrı bir bölgeye yapılmıştır. Hangi ilin hangi bölgede olduğunu Mustafa Kemal Çanakkale’de heykelinin yanındaki haritadan bulabilirsiniz.

Sembolik Şehit Kabirleri

YENİ: Çanakkale Şehitler Anıtı sembolik şehit kabirleri yenileniyor. Ekim 2015 itibari ile yeni bir görünüm kazandı. Eskiden şeffaf cam olan kabir taşları güneş ışığı, yağmur ve tozlanma yüzünden okunamaz halde idi. Yeni yapılandırma ile camlar arasına Türk Bayrağı koyuldu. Böylece hem daha güzel bir görüntü oluştu hem de okunması ve üzerindeki figürlerin fark edilmesi daha kolay bir hal aldı.

Çanakkale Şehitler Abidesi Kabirleri Yenilendi

Sembolik Kabirlerin Yeni Hali

Mustafa Kemal Çanakkale’de Heykeli

Çanakkale Şehitler Abidesi‘nde Metin Yurdanur tarafından yapılan anıt heykel, Mustafa Kemal‘in Çanakkale savaşı esnasında yükseliş öyküsünü sembolize etmektedir. Heykel 3 lü bir kompozisyon şeklinde yapılmıştır.

Mustafa Kemal Çanakkale’de

Yaralı Asker Anıtı

Çanakkale Şehitler Abidesi bahçesinde bulunan Tankut Öktem‘in yaptığı Yaralı Asker Anıt Heykeli; biri yaralı diğeri onu taşıyan iki askerimizi sembolize etmektedir.

Yaralı Asker Heykeli

Türk Bahçesi

Çanakkale Şehitler Abidesi Türk Bahçesi; Çanakkale Şehitler Anıtı çevresinde bulunan kabirler arasına yapılmış kubbesiyle dikkat çeken yapı Türk Bahçesidir. Bahçenin etrafı çitlerle çevrilidir. Çitlerin iç çevresinde yeşillendirilmiş ve çiçeklendirilmiş bir alan var. Türk Bahçesi dört yöne açılan dört ayrı girişi mevcut. Tam ortada ise ilginç bir figür mevcut. Doğu kapısından giriş yaptığınızda iki yanınızda iki ayrı cam pano göreceksiniz. Solunuzda kalan cam panoda Mehmet Akif ERSOY’un Çanakkale Şehitlerine isimli şiiri yazılmıştır. Sağ tarafınızda kalan panoda ise Osmanlı zamanında hangi vilayetten kaç şehidimizin olduğu yazmaktadır. En altında ise 59.408 olan toplam şehit sayımız yazmaktadır.

Ortadaki kısımda aşağıdaki resimde gördüğünüz ilgi çekici ve gösterişli bir figür mevcut. İki elin parmaklarının birleşmesi gibi ahşap sütunlar içindeki çekirdeğini adeta sarmalamaktadır. Sütunların iç çevresinde 8 adet siyah ve ters ay yıldız ile motif edilmiş Türk Bayrağı bulunmaktadır. En iç kısımda ise yuvarlak burgulu ışıklandırmalar mevcuttur.

Çanakkale Şehitler Abidesi Türk Bahçesi birçok kişi tarafından farklı anlamlarla ifade edilse de yapılış anlamı bilinenin aksine farklıdır. O yapı Orta Asya bozkırlarından beraberimize alıp getirdiğimiz ve Türk ile özdeşleşmiş Lale çiçeğini temsil eder. Çanakkale Şehitler Abidesi Türk Bahçesi merkezindeki ışıklandırmayı dikkatlice incelerseniz onun lale çekirdeğine ne kadar benzediğini göreceksiniz. Birazcık daha geriden baktığınızda komple o yapının açmamış gonca bir lale olduğunu rahatlıkla fark edebileceksiniz. İçerisindeki 8 siyah Türk Bayrağı ise Osmanlı’nın Çanakkale Cephesi haricinde kalan ve katılıp kaybettiği 8 ayrı cepheyi temsil eder. Ve bahçe merkezindeki Lale ile birlikte Türk Bahçesi ismini alır.

Türk Bahçesi

Çanakkale Şehitler Anıtı ile ilgili tüm resim ve videolar tarafımıza aittir. Kaynak gösterilmeden paylaşılması hem yasal, hem de etik değildir. Çanakkale Şehitler Abidesi hakkındaki tüm soru ve görüşleriniz için lütfen bizimle irtibata geçin…

Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Abidesi nerede?

Çanakkale Şehitler Abidesi, Gelibolu Yarımadası Güney bölgesinde olup, Çanakkale ili, Eceabat İlçesi, Alçıtepe Köyü, Hisarlık Tepe Mevkiinde üzerindedir.